ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ РЕСЕЙДІҢ БҮРШІК ӨНДІРУШІЛЕРІНІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ЭФФЕКТИВТІЛІГІН ТАЛДАУ: СТОХАСТИЧЕСКІ ШЕКТЕУ ӘДІСІ

Аңдатпа

Әлемдік бидай экспортының шамамен төрттен бір бөлігі
Қазақстан, Ресей және Украина (КРУ) елдеріне тиесілі және бұл елдер әлі
де пайдаланылмаған орасан зор өндірістік әлеуетке ие. Бұл өндірістік
әлеуетті өндіріс тиімділігі жоғарылаған жағдайда іске асыруға болады,
өйткені бұл елдерде АҚШ пен Канада сияқты дамыған елдермен
салыстырғанда орташа өнімділік әлдеқайда төмен. Астық өндірушілердің
тиімділігін арттыру қажеттілігі туралы әдебиеттерде жиі айтылады және
осы елдердің үкіметтері өндіріс тиімділігін арттыру үшін бірнеше
экономикалық реформалар жүргізуде. Алайда, мұндай экономикалық
реформалардың әсерін зерттейтін эмпирикалық зерттеулер, әсіресе КРУ
елдерінде өте аз. Бұл зерттеу Қазақстанның және Ресейдің алты
аймағындағы бидай өндіретін шаруашылықтардың деректерін пайдалану
арқылы өндірістің екі сатылы стохастикалық шекаралық талдауын қолдану
арқылы осы олқылықтың орнын толтыруға бағытталған. Талдау
көрсеткендей, капиталға қол жетімділік, фермерлерге білім беру және
егінді сақтандыру сияқты факторлар шаруа қожалықтарының техникалық
тиімділігін арттыра алады. Сонымен қатар, мемлекет тарапынан субсидия
төлемдері шаруа қожалықтарының техникалық тиімділігіне қатты кері
әсерін тигізетіні анықталды.